زنگ زدگی فلزات، به ویژه فولاد، یکی از معضلات اصلی در مراحل حمل و نگهداری و همچنین در صنعت ساختمان سازی است. این پدیده ناخواسته، که در اثر واکنش فلز با اکسیژن و رطوبت هوا رخ می دهد، نه تنها ظاهر و زیبایی فلز را تحت تاثیر قرار می دهد، بلکه به مرور زمان سبب تخریب و پوسیدگی آن نیز می شود.
میلگرد، به عنوان یکی از مهم ترین اجزای سازه های بتنی، از این قاعده مستثنی نیست. زنگ زدگی میلگرد می تواند پیامدهای ناگواری به دنبال داشته باشد، از کاهش مقاومت سازه گرفته تا ایجاد ترک و خوردگی در بتن.
درست به همین دلیل، در استانداردهای جهانی استفاده از مقاطع زنگ زده در ساختمان سازی به طور اکید ممنوع شده است. با این حال، برای ارزیابی میزان آسیب دیدگی میلگرد در اثر زنگ زدگی و تعیین حد مجاز آن، ضوابطی در نظر گرفته شده است.
روش‌های زنگ زدایی میلگرد
روش‌های مکانیکی :
- سند بلاست: در این روش، از ذرات ساینده ای مانند ماسه یا سیلیس برای سایش و حذف زنگ از سطح میلگرد استفاده می شود. سندبلاست روشی کارآمد و سریع است، اما می تواند به سطح میلگرد آسیب برساند و از ضخامت آن بکاهد.
- شات بلاست: شبیه به سند بلاست است، اما از ساچمه های فلزی به جای ذرات ساینده استفاده می شود. شات بلاست ظرافت بیشتری دارد و آسیب کمتری به سطح میلگرد وارد می کند.
- واترجت: در این روش، از فشار آب به همراه ذرات ساینده برای زنگ زدایی میلگرد استفاده می شود. واترجت روشی تمیز و ایمن است و به محیط زیست آسیب نمی رساند.
- لیزرزنی: از پرتو لیزر برای ذوب شدن و تبخیر زنگ از سطح میلگرد استفاده می شود. لیزر زنی روشی دقیق و کارآمد است، اما می تواند پر هزینه باشد.
- برس سیمی: از برس‌های سیمی فلزی برای زنگ زدایی دستی میلگرد استفاده می شود. این روش برای زنگ زدگی های سطحی مناسب است و برای زنگ زدگی های عمیق کارآمد نیست.
- سمباده: از سمباده برای زنگ زدایی دستی میلگرد استفاده می شود. سمباده روشی ساده و ارزان است، اما زمان بر و طاقت فرسا است.
روش‌های شیمیایی :
- اسیدشویی: در این روش، میلگرد در محلول اسید غوطه ور می شود تا زنگ از سطح آن پاک شود. اسیدشویی روشی کارآمد است، اما می تواند خطرناک باشد و به محیط زیست آسیب برساند.
- اسید سیتریک: از اسید سیتریک به عنوان جایگزینی برای اسیدهای قوی در اسیدشویی استفاده می شود. اسید سیتریک کم خطرتر و سازگار با محیط زیست است.
روش‌های سنتی :
- سرکه سفید: سرکه سفید می تواند زنگ زدایی های سطحی را از بین ببرد. برای این کار، میلگرد را به مدت چند ساعت در سرکه خیس کنید و سپس با برس سیمی آن را تمیز کنید.
- جوش شیرین: جوش شیرین را با آب مخلوط کنید تا ماده خمیری بدست بیاید. خمیر را روی زنگ میلگرد بمالید و بگذارید چند ساعت بماند. سپس با برس سیمی زنگ را پاک کنید.
انتخاب بهترین روش رفع زنگ زدایی میلگرد به عوامل مختلفی مانند شدت زنگ زدگی، نوع میلگرد، بودجه و ملاحظات زیست محیطی بستگی دارد. برای زنگ زدگی های سطحی، روش های مکانیکی مانند برس سیمی یا سمباده کافی است. برای زنگ زدگی های عمیق تر، از روش های شیمیایی مانند اسید شویی یا سند بلاست می توان استفاده کرد.
چطور جلوی زنگ زدگی میلگرد را بگیریم؟
آهن، فلز پرکاربردی که در دنیای ما نقشی اساسی دارد، اما نقطه ضعفی بزرگ دارد: زنگ‌زدگی. تماس آهن با آب و اکسیژن، قاتلان خاموشی هستند که به مرور زمان این فلز ارزشمند را می بلعند.
پوشش محافظ:
- گالوانیزه کردن: در این روش، آهن با لایه ای از فلز ضد زنگ، مانند روی، پوشانده می شود. روی با اکسیژن واکنش سریع تری نسبت به آهن دارد و به همین دلیل، یک سپر فداکارانه برای فلز زیرین ایجاد می کند.
- رنگ آمیزی: رنگ نیز می تواند مانند سدی نفوذ ناپذیر، مانع از رسیدن اکسیژن و رطوبت به سطح آهن شده و از زنگ زدگی آن جلوگیری کند. تنوع رنگ ها، علاوه بر محافظت، زیبایی را نیز به ارمغان می آورد.
روش‌های الکتروشیمیایی :
- حفاظت کاتدی: در این روش، با اعمال جریان الکتریکی مخالف به فلز، از خوردگی آن جلوگیری می‌شود. این روش بیشتر برای سازه های بزرگ و تجهیزات حساس کاربرد دارد.
راه های دیگر:
- روغن‌کاری: پوشاندن آهن با روغن، لایه ای نازک ایجاد می کند که تا حدی می تواند مانع از رسیدن رطوبت به سطح آن شود.
- استفاده از فولاد ضد زنگ: اگرچه این روش به معنای واقعی جلوگیری از زنگ زدگی آهن نیست، اما جایگزینی آهن با فولاد ضد زنگ، مشکلی به نام زنگ زدگی را به طور کلی از بین می برد.
زنگ زدگی میلگرد نه تنها بر استحکام سازه تأثیر می‌گذارد، بلکه هزینه‌های تعمیر و نگهداری را نیز افزایش می‌دهد. برای اطمینان از کیفیت و دوام سازه‌های بتنی، استفاده از میلگردهای باکیفیت و مقاوم در برابر خوردگی ضروری است. دمیرآل با ارائه طیف گسترده‌ای از محصولات فولادی با کیفیت بالا، تضمین‌کننده اجرای پروژه‌هایی ایمن و پایدار است. با انتخاب محصولات دمیرآل، می‌توانید از سازه‌هایی با عمر مفید بیشتر و هزینه‌های نگهداری کمتر بهره‌مند شوید.